با وجود این هنوز سیاستگذاری‌های انجام شده قادر به تعیین نرخ مورد قبول طرفین نبوده است. همچنین پس از اقدام وزارت بازرگانی برای افزایش 40درصدی نرخ شیر یارانه‌ای از اردیبهشت ماه امسال و افزایش واردات شیر خشک در چند سال اخیر، تولید‌کنندگان شیر و فراورده‌های لبنی با اشاره به این افزایش نرخ، این موضوع را عاملی در جهت کاهش تقاضا برای شیر خام قلمداد کرده و به گفته دامداران، شرکت‌های لبنی با کاهش نرخ پایه و خرید شیر خام، استفاده از شیر خشک‌های وارداتی ارزان قیمت را در تولید فراورده‌های لبنی در دستور کار خود قرار داده‌اند.
افزایش چند سال پیش قیمت فراورده‌های لبنی موجب شد تا مسئولان با نرخ‌گذاری شیر و ماست کم چرب و انواع پنیر بسته‌بندی و آزاد‌سازی قیمت فراورده‌های لبنی پر چرب تلاش کنند تا قیمت این محصولات را در بازار ثابت نگه‌دارند. این اقدامات در حالی صورت گرفت که بسیاری از تولید‌کنندگان این محصولات با استناد به افزایش قیمت تمام‌شده تولید و نوسان قیمت شیر خام با تثبیت دستوری قیمت‌ها مخالفت می‌کردند.
از شیر تا شیر
شاید بسیاری از مصرف‌کنندگان فراورده‌های لبنی پس از خرید و استفاده از لبنیات متوجه شده باشند که طعم و مزه فراورده‌هایی مانند شیر، ماست و پنیر بسته‌بندی با انواع غیربسته‌بندی این محصولات که توسط برخی دامداران تولید می‌شود تفاوت‌های بسیار دارد. گرچه بخشی از این تغییر مزه را می‌توان در راستای فراوری این محصولات برای تولید مواد لبنی مطابق با سلیقه مشتریان قلمداد کرد اما شاید بتوان بخش عمده این تغییر کیفی در لبنیات را با نوع شیر مورد استفاده در این محصولات مرتبط دانست.
از سوی دیگر چالش‌های تعیین نرخ شیر خام، افزایش نرخ شیر یارانه‌ای و واردات بی‌رویه شیر خشک از جمله مباحث مطرح در این تغییر کیفی قلمداد می‌شود؛ چراکه با افزایش 40درصدی نرخ شیر یارانه‌ای، بارها اتحادیه دامداران از کاهش نرخ پایه شیر خام توسط تولید‌کنندگان لبنیات و افزایش استفاده از شیر خشک‌های ارزان قیمت وارداتی به جای شیر خام خبر دادند. از سوی دیگر تولید‌کنندگان فراورده‌های لبنی نیز این اقدام را گامی در جهت کاهش مصرف لبنیات در کشور و انبار شدن محصولات و فشار بیشتر به تولید‌کنندگان این فراورده‌ها قلمداد کردند؛ دیدگاه‌هایی که می‌توان نخستین دستاورد آن را کاهش مصرف لبنیات در کشور و گرایش بیشتر به استفاده از شیر خشک در تولید لبنیات قلمداد کرد.
کاهش مصرف شیر
با وجود اهمیت شیر و فراورده‌های لبنی در سلامت مصرف‌کنندگان این فراورده‌ها و تأکید متخصصین علوم تغذیه به گسترش استفاده از این محصولات، چندی پیش رئیس هیأت مدیره مرکز همکاری‌های امور دام با بیان اینکه مصرف سرانه شیر در ایران حتی از کشور سنگال نیز پایین‌تر است، اعلام کرد: برای افزایش مصرف سرانه شیر در کشور ابتدا باید به بخش تولید اهمیت بیشتری داده شود و این بخش مورد حمایت‌های خاص قرار گیرد.
جواد وکیلی گیلانی با بیان این مطلب به ایسنا، گفت: مصرف سرانه شیر در کشورمان 80کیلوگرم است و با توجه به اینکه میانگین مصرف سرانه شیر در جهان 180کیلوگرم است، مصرف سرانه شیر در ایران حدود 100کیلوگرم پایین‌تر از مصرف جهانی است که باید برای بالا بردن این مصرف سرانه به تمام حلقه‌ها از تولید تا مصرف در کنار هم توجه شود.وی تصریح کرد: این صنعت برای تأمین نیاز 70میلیون نفر جمعیت کشور خودکفاست اما متأسفانه با حذف تعرفه واردات شیر خشک بازار اشباع شده و تولیدات کشورمان زیر سؤال رفت؛ به‌طوری که دامداران کشورمان هنوز باید هزینه‌های 3سال گذشته را پرداخت کنند و زیر فشار هستند.
رکود بازار لبنیات
شاید بتوان پیامد دیگر افزایش نرخ شیر یارانه‌ای و چالش‌های تعیین نرخ شیر خام را تشدید رکود حاکم بر صنعت لبنیات کشور قلمداد کرد؛ موضوعی که مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در واکنش به برخی اخبار غیرموثق مبنی بر افزایش قیمت لبنیات به آن اشاره کرد و گفت: اکنون بسیاری از تولید‌کنندگان فراورده‌های لبنی به‌دلیل افزایش قیمت شیر و کاهش تقاضا برای لبنیات با بحران فروش مواجه هستند. علی احسان ظفری با بیان اینکه در شرایط کنونی به‌دلیل کاهش تقاضا امکان افزایش قیمت لبنیات توسط تولید‌کنندگان وجود ندارد، خواستار ارائه مستندات لازم برای ادعای افزایش 45درصدی قیمت این محصولات پس از تعیین نرخ تلفیقی شیر شد.
